Çini Çeşitleri Nelerdir?

Çinicilik, estetikliği ve emeğiyle her dönemde kendisine yer bulmuş ve değer görmüştür. Modern çağda da yoğun talep gören sanatlardan birisi olan çini sanatı, tarih boyunca farklı kültür ve inançlardan etkilenmiştir. Köklü tarihinin geniş coğrafyalara yayılması sayesinde günümüzde uygulanmaya devam eden pek çok farklı çini çeşidi bulunuyor. Çini çeşitleri kendisine has teknikleri ve renkleriyle bilinir. Tarihsel gelişimiyle birlikte çinicilikte, İznik Çinisi, Kütahya Çinisi ve yanı sıra Çanakkale çinisi türleri ortaya çıkmıştır.

Kütahya Çinisi Nedir?

Kütahya’nın en temel simgelerinden birisi haline gelen çiniler, bölgede ilk defa 14.yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkmıştır. Kütahya çinisi temel olarak kırmızı hamurlu malzeme kullanılarak yapılmaya başlanmıştır. Kütahya çinilerinde sanatkarların kullandıkları motif ve renkleri dolayısıyla o dönemde de oldukça meşhur olan İznik çinileriyle benzerlik teşkil etmesine neden olmuştur. Ancak Kütahya çinilerinde kullanılan renkler, İznik çinilerine nazaran daha ağır koyuluğa sahiptir. Ayrıca Kütahya çinilerinin renklerindeki koyuluğu nedeniyle Anadolu Selçuklu çinileriyle çok daha yakın benzerliği bulunur.

15.yüzyıl itibariyle Kütahya çinilerinde kırmızı hamur kullanımı yerini mavi ve beyaz üretime bırakmaya başlamıştır. Bu teknikte porselene benzerlik ihtiva eden mavi-beyaz seramiklerin kullanımı yönünde bir üslup dahil olmuştur.

İznik Çinisi Nedir?

İznik çinisi olarak isimlendirilen çinicilik örnekleri 14.yüzyıl ile 17.yüzyıl aralığında İznik’te üretilen çinilerdir. İznik çinisi ürünlerinde motif olarak ağırlıklı olarak lale, sümbül, karanfil ve nar gibi çiçek motiflerinin kullanıldığı biliniyor. İznik çinilerinde çiçek motiflerinin ağırlığı firuze, yeşil, kırmızı ve mavi tonlarındaki renkler ile göz alıcı bir form kazanmıştır. İznik çiniciliğinin ciddi gelişimiyle birlikte Osmanlı döneminin en önemli örneklerini ortaya çıkarmıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde saray, cami vb. yapıların süslemelerinde İznik Çinlerinin kullanımı oldukça yaygındır.

İznik çinilerinin üretim tekniğinde temel altyapı olarak yüksek kuvars ile birlikte kalın sır kullanımı gerçekleştirilmektedir. İznik çinilerinde çiçek motiflerinin yanı sıra geometrik desenler, bulut sitilleri, geyik ve anka gibi farklı motiflere de yer verilmiştir. Bununla birlikte İznik çinilerinde Rumi stil olarak adlandırılan tekniklerin örneklerini de yaygın olarak görmek mümkündür.

Çanakkale Çinisi Nedir?

Geleneksel Türk çiniciliğinin en etkili örneklerini Çanakkale çinilerinde görmek mümkündür. Killi toprak kullanımıyla üretilen Çanakkale çinisi türleri kendisine has uygulama teknikleri ve motifleri ile bilinir. Çanakkale çinilerinde kullanılan motifler ağırlıklı olarak geometrik şekillerin yanı sıra bitkisel motifler ve hayvan figürleri bulunuyor.

Çanakkale çinilerinde renk kullanımı ise genel olarak beyaz veya lacivert renk tonları tercih ediliyor. Özel sırlama tekniği kullanılarak üretilen Çanakkale çinileri, Türk çiniciliğinin dünyaya nam salmış olan türleri olan İznik Çinisi ve Kütahya Çinisi kadar yaygın olarak bilinmiyor. Ancak geçmişten beri kendisine has teknik ve motifleri ile özellikle batı coğrafyasında Çanakkale çini örnekleriyle yüksek oranda karşılaşmakta mümkündür.